Op 1 juli 2021 treedt de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen (WBTR) in werking. Voor alle rechtspersonen gelden dan grotendeels dezelfde regels voor bestuur en toezicht. Regels die al golden voor bestuurders en toezichthouders van BV’s en NV’s, gaan straks ook gelden voor bestuurders en toezichthouders van verenigingen, stichtingen, coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen.
Het gaat daarbij om regelingen van meer formele aard, zoals:
– raad van commissarissen/one tier board: ook voor verenigingen, stichtingen, coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen – voor de BV en NV bestond deze al – komt er nu een wettelijke grondslag voor de invoering van een raad van commissarissen (ook wel raad van toezicht genoemd) en kan worden gekozen voor een systeem van een one tier board of een two tier board. Bij een one tier board zitten de uitvoerende bestuurders en de niet uitvoerende/toezichthoudende bestuurders samen in één bestuur. Bij een two tier board bestaat er een afzonderlijk toezichthoudend orgaan naast het bestuur.
– belet en ontstentenis: net zoals dat nu al geldt voor BV’s en NV’s, moeten vanaf 1 juli 2021 ook (nieuwe) statuten van verenigingen, stichtingen, coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen regels bevatten die gaan over belet of ontstentenis van bestuurders en commissarissen. Indien bestuurders of commissarissen tijdelijk (belet) of permanent (ontstentenis) hun functie niet meer kunnen uitoefenen, dan moeten voortaan ook de statuten van genoemde rechtspersonen regels geven over hoe alsdan besluitvorming tot stand komt.
De belet- en ontstentenisregeling zoals deze is opgenomen in de huidige statuten van een BV of NV, dient eventueel te worden aangepast aan de regels van de WBTR teneinde misverstanden te voorkomen.
– meervoudig stemrecht: vanaf 1 juli 2021 geldt ook voor de vereniging, stichting, coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij het beginsel van bestuurderscollegialiteit, hetgeen inhoudt dat een bestuurder (of commissaris) nooit meer stemmen kan uitbrengen dan de overige bestuurders (of commissarissen) tezamen. Voor de BV en NV gold dit al.
– tegenstrijdig belang: de tegenstrijdig belang-regeling zoals we deze kennen voor de BV en NV, gaat nu ook gelden voor de andere rechtspersonen. De tegenstrijdig belang-regeling houdt in dat een bestuurder of commissaris niet mee mag doen in de besluitvorming indien hij een persoonlijk belang heeft dat tegenstrijdig is aan het belang van de rechtspersoon. Indien daardoor geen besluit kan worden genomen, kan een ander orgaan van de rechtspersoon aangewezen worden om het betreffende besluit te nemen. Indien ook dat niet mogelijk is – bijvoorbeeld bij een stichting zonder raad van commissarissen – dan dient het besluit genomen te worden onder schriftelijke vastlegging van de overwegingen.
Daarnaast zijn in de WBTR zaken opgenomen die meer betrekking hebben op het inhoudelijk functioneren van bestuurders en commissarissen:
– taakvervulling: een bestuurder of commissaris moet zich bij de vervulling van zijn taak richten naar het belang van de rechtspersoon en de daaraan verbonden onderneming of organisatie. Voor BV’s en NV’s gold deze norm al.
– ontslag bestuurder/commissaris stichting: de rechter krijgt meer beoordelingsvrijheid om een bestuurder of commissaris van een stichting te ontslaan als het Openbaar Ministerie of een belanghebbende daarom verzoekt. De gronden voor ontslag worden uitgebreid en de rechtbank kan een bestuurder of commissaris voortaan ook ontslaan op grond van verwaarlozing van zijn/haar taak, ingrijpende wijziging van omstandigheden en/of andere zwaarwichtige redenen.
Aansprakelijkheid
Wellicht de meest belangwekkende wijziging betreft de uitbreiding van aansprakelijkheid van bestuurders en commissarissen van (ook niet-commerciële) verenigingen, stichtingen, coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen. In geval van faillissement wordt het voor een curator onder omstandigheden eenvoudiger om bestuurders en/of commissarissen van ook deze rechtspersonen aansprakelijk te stellen en te houden voor het (volledige) tekort in de boedel, bijvoorbeeld wanneer niet voldaan is aan de administratieplicht of wanneer de jaarrekening, voor zover verplicht, niet tijdig is gepubliceerd.
Contact
Bij de vakgroep ondernemingsrecht en de curatoren van Rijppaert & Peeters bestaat ruime kennis en ervaring ter zake aansprakelijkheid van bestuurders en commissarissen. Indien u vragen heeft over aansprakelijkheid, aanpassing van statuten of andere aspecten van de WBTR, neem dan gerust contact met ons op.